تاریخچه:

در اوایل سال ۱۳۴۹ فوتبال دوستان خراسانی براى احیاى فوتبال استان دور هم جمع شدند و تیمی را تشکیل دادند که نامش را ابومسلم خراسان نهادند. بیشتر بازیکنان این تیم را بچه‌های محله‌ی سه راه شاه عباسی قدیم (کاشانی) که حول و حوش زمین‌های خاکی بود، تشکیل می‌دادند.

رنگ پیراهن این تیم از همان ابتدا با اقتباس از قیام ابومسلم خراسانی، مشکی انتخاب شد تا این نماد برای همیشه در اذهان باقی بماند. قرمز نیز به این رنگ افزوده شد تا نمادی از تلاش جهادگونه‌ی سربازان این سردار خراسانی باشد.

در سال ۱۳۵۰ که قرار شد برای اولین بار فوتبال ایران سرو سامان بگیرد، مسابقات مقدماتی این رقابت ها در شهر اصفهان برگزار شد و در آن موقع تیم «آریا»ی مشهد به نمایندگی از استان خراسان بزرگ شرکت کرد. این تیم در بازی آخر نتوانست بر تیم سپاهان اصفهان غلبه کند و ناگزیر به لیگ تخت جمشید راه نیافت. بعد از این ناکامی، دلسوزان ورزش خراسان به فکر تشکیل باشگاهی به نام «ابومسلم خراسان» افتادند.

از این رو دو تیم مطرح آن زمان یعنی “آریا” و “ابومسلم” چاره ای جز ادغام با یکدیگر ندیدند. عطاءالله مهاجرانی به همراه دو برادر خود به نام های “حشمت” و “اصغر” در این امر مشارکت داشتند که ما حصل این اقدام منجر به تشکیل تیمی مقتدر و قدرتمند به نام “ابومسلم” شد. بدین ترتیب ابومسلم به لیگ تخت جمشید راه یافت و همواره در زمره‌ی بهترین تیم های لیگ فوتبال کشور بود.

این تشکل تازه تأسیس خیلی سریع از محبوبیت نزد خاص و عام برخوردار شد. هر روز به تعداد تماشاگران و هواداران ابومسلم افزوده می‌شد به گونه ای که اکنون بعد از گذشت نیم قرن، بالغ بر هشت میلیون طرفدار در شرق کشور بویژه در استان های خراسان و حتی شهرهای دیگر دارد.

ابومسلم خراسان با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران و تغییر بنیادی در کشور، دچار تحولات اساسی شد. این تیم پس از چندین سال رکورد و تعطیلی، مجدداً توسط شادروان «جهانگیر زنده دل» و جمعی از بازیکنان و هواداران مشهدی سر و سامان گرفت و این تلاش و کوشش سرآغازی برای احیای فوتبال خراسان بزرگ شد.

طی سال های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۳ به دلیل قرارداشتن کشور در اوج جنگ تحمیلی و دفاع مقدس، رشد قابل توجهی در عرصه‌ی ورزش صورت نگرفت، اما پس از سال ۱۳۶۳، تیم های استانی یکی پی از دیگری شکل گرفته و مسابقات آغاز شد.

از اواخر سال ۱۳۶۳، سازمان باشگاه ابومسلم رنگ و روی خاصی به خود گرفت تا این که پس از قهرمانی در سال ۱۳۶۵ در باشگاه های مشهد و سال ۱۳۶۶ در لیگ استان خراسان بزرگ، سیر صعودی و تحولی این باشگاه قدیمی رشدی فزاینده ای پیدا نمود.

ابومسلم در سال های ۱۳۶۷ و ۱۳۶۸ به واسطه‌ی حمایت اسپانسری مهندس “حمید طیبی” مدیر عامل کارخانه شهد ایران این تیم جانی تازه گرفت و منجر به قهرمانی تیم فوتبال در لیگ استان شد.

با آغاز سال ۱۳۶۹، فوتبال ایران از لیگ منتخب استان‌ها موسوم به “قدس” خارج شد و به صورت لیگ منطقه ای باشگاه های کشور در آمد.

تیم فوتبال “ابومسلم خراسان” به عنوان نماینده‌ی استان خراسان بزرگ در منطقه یک کشور حضور یافت و با هدایت “حاج سید مهدی قیاسی” و “سید کاظم غیاثیان” به عنوان مربیان و “جهانگیر زنده دل” به عنوان سرپرست به لیگ دسته‌ی اول فوتبال کشور صعود نمود.

تیم ابومسلم در سال های ۱۳۷۰ و ۱۳۷۱ نیز در لیگ آزادگان حضور داشت اما به دلیل کم توجهی مسئولان باشگاه و استان متأسفانه به دسته‌ی دوم سقوط کرد. آن زمان به دلیل ضعف قوانین هیأت فوتبال استان، این تیم به بازی های داخلی یعنی دسته‌ی سوم رانده شد و سپس طی سال های ۱۳۷۲ و ۱۳۷۳ در لیگ دسته‌ی سوم متوقف شد و نتوانست به رده‌ی بالاتر صعود کند تا این که بالاخره در فصل ۱۳۷۳ - ۱۳۷۴ با تشکلی منسجم تر و با مربیگری «مهدی دینور زاده»، مجدداً راهی لیگ دسته‌ی دوم کشور شد.

باشگاه در فصل ۱۳۷۵ - ۱۳۷۶ با درایت دکتر “محمود حاج رضاپور” مدیر عامل کارخانه‌ی خوشگوار و حمایت مالی “مسعود یزدی” انسجامی فوق العاده گرفت. هرچند در این سال با مربیگری “مهدی دینور زاده” موفق به صعود نشد.

اما در فصل ۱۳۷۶ – ۱۳۷۷ با این که کارخانه‌ی خوشگوار دست از حمایت مالی مستقیم خود برداشته و تنها به کمک های تبلیغاتی بسنده کرد، اما با مدیرعاملی مهندس “غلامحسین تکفلی” و مدیریت فنی استاد “حسین فکری” و سپس “اکبر میثاقیان” به عنوان سرمربیان تیم، با کسب مقام سوم، جواز ورود به دسته‌ی اول را کسب کرد.

فصل ۱۳۷۷ – ۱۳۷۸ نیز به مدیرعاملی علیرضا خروشی و سرمربی گری اکبر میثاقیان گذشت. متأسفانه در این سال به علت مشکلات مالی و کمبود حضور نیروهای مجرب در تیم ابومسلم مجدداً به دسته‌ی دوم سقوط کرد.

در فصل ۱۳۷۸ – ۱۳۷۹ تیم ابتدا به مدیر عاملی “مهندس رحمان نادری” و سپس “غلامرضا بصیری پور” فرماندار وقت مشهد کار خود را شروع کرد و در میانه‌ی راه “ناصر شفق” اقدام به خرید امتیاز آن نمود و این تیم را زیر چتر و حمایت مالی و معنوی ناجا (نیروی انتظامی استان خراسان بزرگ) قرار داد و این حمایت تا سال ۱۳۸۴ ادامه داشت. در همین سال بود که با توافق مسؤولان “ناجا” و “ایران خودرو”، امتیاز باشگاه ابومسلم به “گروه صنعتی ایران خودرو” واگذار شد. “اکبر میثاقیان” در این فصل بر روی نیمکت مربی گری باشگاه نشسته بود و تیم یک بار دیگر به لیگ دسته یک بازگشت.

فصل ۱۳۷۹ – ۱۳۸۰ اولین سالی بود که سردار “کریم ملاحی” در باشگاه حضور پیدا کرد و مدیریت وی سرآغاز دوران شکوفایی و رشد باشگاه گردید. در این سال ابتدا “اکبر میثاقیان” و سپس “فیروز کریمی” رهبری تیم را بر عهده گرفتند. سه دیدار به پایان بازی ها مانده بود که این تیم جواز ورود به لیگ حرفه‌ای فوتبال کشور ر در تاریخ ۱۳۸۰/۰۲/۰۱ کسب کرد.

فصل ۱۳۸۰ – ۱۳۸۱ در حقیقت اولین سالی بود که تیم فوتبال ابومسلم خراسان توانست با مدیرعاملی سردار کریم ملاحی و به مربی گری فرهاد کاظمی، در لیگ برتر فوتبال کشور حضور پیدا کرده و حائز رتبه‌ی پنجم نیز شود.

اگر با سرعت بیشتری به روند رشد تیم در دهه‌ی هشتاد بنگریم، مشاهده می کنیم که تیم ابومسلم خراسان از سال ۱۳۸۱ تا سال ۱۳۸۸، هشت دوره‌ی متوالی در لیگ برتر فوتبال ایران حضور داشته و افتخاراتی را نصیب خود کند که بی شک این توفیقات در سایه‌ی حمایت میلیونی هواداران خراسانی صورت گرفته است.

این تیم در سال ۱۳۸۵ به عنوان “بهترین تیم غیر تهرانی” حاضر در لیگ برتر شناخته شد. هرچند ابومسلم در سال ۱۳۸۴ در فینال جام حذفی فوتبال ایران با شکست در برابر تیم “صبا باتری” در ورزشگاه بزرگ ثامن الائمه(ع) مشهد و در مقابل دیدگان ۳۵ هزار هوادار متعصب خود، از قهرمانی و راهیابی به رقابت‌های “جام باشگاه‌های آسیا” باز ماند، اما این باخت هیچ چیزی از ارزش های این تیم کم نکرد. بهترین جایگاه این تیم، صعود تا “مکان چهارمی” جدول لیگ برتر باشگاه های ایران است که در فصل ۱۳۸۶ – ۱۳۸۷ نصیب شد.

باشگاه، سال ۱۳۸۶- ۱۳۸۷ را با حواشی و تغییرات بسیاری شروع کرد. سردار “مصطفی بنی اسد” به عنوان مالک جدید، جای “ناصر شفق” را گرفت و “پرویز مظلومی” نیز به جای “خداد عزیزی” بر روی نیمکت نشست. هرچند متعاقب آن “اکبر میثاقیان” مجدد به سمت سرمربی گیری تیم انتخاب و سپس به دلیل عدم اجرای تعهدات، اخراج گردید. هر چند این تغییرات اثرات وضعی خود را بر روی باشگاه گذاشت، اما به خاطر بازی خوب تیم، مکان چهارمی جدول لیگ از آن باشگاه شد.

تیمی که چندین فصل بازیکناش در کنار هم بودند و به مرز آمادگی بالایی رسیده بود، ستاره های جدیدی را به فوتبال ایران معرفی کرد و اگر این تیم برای فصل بعد حفظ می شد، به جرأت می توان گفت ابومسلم یکی دیگر از دوران طلایی اش را به نمایش می گذاشت و می توانست با اندکی تقویت بنیه های فنی و مالی خود به راحتی یکی از مدعیان اصلی عنوان قهرمانی در لیگ هشتم باشد. اما افسوس که چنین نشد و ستاره ها یکی یکی از ابومسلم کوچ کردند و قدرت واقعی ابومسلم افول یافت. عدم مالکیت قطعی باشگاه و مشکلات مالی نیز باعث شد تا طوفان مشکی آرام گیرد.

در فصل ۱۳۸۷ – ۱۳۸۸، “مصطفی بنی اسد” جای خود را به “حسین قاسمی” داد. انتشار مصاحبه های پرآوازه و جنجالی وی به عنوان یکی از مالکان و مدیرعامل جدید باشگاه در رسانه ها مبنی بر انجام مذاکره و حتی توافق با تنی چند از مربیان مشهور اروپایی برای نشستن بر روی نیمکت سرمربی گری ابومسلم نه تنها نتوانست به روحیه‌ی بازیکنان کمک کند بلکه نتیجه‌ی معکوس داد! همچنین در این دوره بود که سهام باشگاه به افراد زیادی واگذار شد به گونه ای که جمع میزان سهام خریداری شده‌ی افراد مدعی مالکیت، از سقف ۱۰۰ درصد هم گذشت! کسب رتبه‌ی پانزدهم در جدول لیگ برتر موجبات تعجب و آشفتگی هواداران را فراهم ساخته و ‌آنان را نگران می کرد.

نگرانی آنان به حق بود. این دو بحران وجاهت و مالکیت، کار به دست ابومسلمی ها داد به گونه ای که شورای 5 نفره‌ی ورزش استان با تشکیل جلسه ای فوری، مصوب کرد به منظور دور کردن حواشی از باشگاه، مدیریت ابومسلم برای فصل ۱۳۸۸ – ۱۳۸۹ به صورت مشروط و به مدت یک سال در اختیار “مهدی زمان” قرار گیرد. “ناصر پورمهدی” اولین و “علی حنطه” دومین سرمربی ای بود که سکان هدایت تیم را در این فصل بر عهده گرفتند ام متأسفانه حاشیه های زیاد باعث شد تیم در ۱۳ اردیبهشت ۱۳۸۹ با احراز جایگاه هفدهم، به لیگ دسته یک (جام آزادگان) سقوط کند و میهمان دهمین دوره‌ی لیگ یک باشد.

حال ابومسلم برای فصل ۱۳۸۹ -۱۳۹۰ می بایست در لیگ دسته اول فوتبال کشور حضور داشته باشد و غایب بزرگ لیگ برتر به شمار می رفت. این در حالی بود که اوج گرفتن تنش‌ه به واسطه‌ی جنگ مدعیان متعدد مالکیت، آشکار شدن قراردادهای مشکوک و نجومی با برخی بازیکنان و عوامل فنی و علی‌الخصوص نحوه‌ی هزینه کرد وام‌های دریافتی مالکان از سیستم بانکی با پشتوانه‌ی باشگاه و ... مالکان ابومسلم را به انتهای خط و مرز استیصال رساند به گونه‌ای که راه فراری جز هبه‌ی آن به «مدیریت استان» بر خود گشوده ندیدند.

بدین ترتیب باشگاه ابومسلم بار دیگر روی دست «شورای پنج نفره‌ی ورزش استان» و نیز مدیریت ورزش آن ماند و کسی متقاضی پذیرش آن نیز نشد تا این که به واسطه‌ی فوت وقت، فرصت ارزشمند جذب بازیکنان و مربیان مطلوب برای فصل ۸۹ – ۹۰ نیز از دست رفت.

النهایه، در واپسین لحظات و فرصت‌های باقیمانده چنان عرصه بر «مدیریت ورزش استان» تنگ شد که بیست روز مانده به آغاز مسابقات لیگ دهم، چاره‌ای جز پذیرش این پیشنهاد برای «دکتر اسماعیل وفایی» (مالک حقیقی باشگاه فرهنگی ورزشی پرسپولیس) آن هم از سر علاقه به آتیه‌ی جوانان خطه‌ی خورشید باقی نگذاشت. پیشنهادی که صدالبته مشروط پذیرفته شد و شرایطی که متأسفانه تاکنون نیز عملی نشده است!

از این رو باشگاه، فصل ۱۳۸۹ – ۱۳۹۰ خود را به مدیرعاملی “ناصر شهسواری” و سپس “مهدی فاضل فکور” به عنوان رئیس هیئت عامل آغاز کرد. هرچند تیم دیر بسته شد، اما بازیکنان و سرمربیان تیم یعنی “سید کاظم غیاثیان” و در ادامه “علی حنطه” تمامی تلاش خود را با هدف ماندن در لیگ دسته یک انجام دادند چرا که تمامی بازیکنان سابق باشگاه با رضایت نامه های سفید امضا از جمع تیم منفک شده و به باشگاه های دیگر پیوسته بودند و جز اسم باشگاه ، چیز دیگری به مالک جدید تحویل نشد و هواداران هم صراحتاً‌ اذعان داشتند از تیمی که ۲۰ روز قبل از آغاز مسابقات بسته شده، انتظار معجزه و صعود به لیگ برتر را نداریم.

گذشته از این ها، بحران های متعددی که چه توسط فدراسیون در قالب تعلیق های مکرر و ناگهانی و بعضاً شب مسابقه ای به دلیل بدهی های سال های دور باشگاه در این فصل برای باشگاه ایجاد شد و چه ادامه‌ی بازتاب جنگ مدعیان مالکیت در رسانه ها به گونه ای که بعضی از بازیکنان مدعو از پای پلکان هواپیما برگشتند، و چه ناداوری های محرز و آشکار و چه موانع دیگر، باعث شد که رتبه‌ی دهم لیگ دهم نصیب ابومسلمی ها شود.

فصل ۱۳۹۰ – ۱۳۹۱ در حالی آغاز شد که “مهدی فاضل فکور” همچنان به عنوان رئیس هیئت عامل به کار خود ادامه داد و “ علی حنطه” در تدارک بستن تیم بود. متأسفانه در اقدامی غیر منتظره، فدراسیون دقیقاً یک هفته قبل از آغاز لیگ، به بهانه‌ی منشوری بودن، وی را از نشستن بر روی نمیکت کادر فنی محروم کرد! اتهامی که با گذشت ماه ها نه تنها هنوز ثابت نشده بلکه چند ماه بعد وی در همین لیگ سرمربی تیم دیگری شد! بنابراین “خداداد عزیزی” جایگزین “علی حنطه” شد. بدیهی بود رفتن به لیگ برتر با تیمی که بازیکنانش با تفکرات یک مربی بسته شده و با خروج وی از ترکیب کادر فنی ، این مسئولیت بر عهده‌ی مربی دیگر واگذار می شود، کار سختی است. در نهایت علی رغم همه‌ی تلاش ها و با وجود ادامه‌ی آن “ناداوری ها” ۱۵ امتیاز مسلم را به ناحق از ابومسلم گرفت، باشگاه از صعود به لیگ برتر باز ماند و در رتبه‌ی ششم جدول قرار گرفت.

ابومسلمی ها در فصل ۱۳۹۱ – ۱۳۹۲ برای سومین بار متوالى حضور در لیگ دسته اول را تجربه کردند. ابتدا غلامحسین پیروانی و سپس خداداد عزیزی هدایت تیم را بر عهده گرفتند اما در این فصل نیز از صعود به لیگ برتر باز ماند و همچنان در رده ششم جدول باقی ماند.

***

فصل ۱۳۹۲ – ۱۳۹۳ نیز آبستن حوادث عجیب و بدی برای باشگاه بود که چون منتج به سقوط ناباورانه ابومسلم از لیگ دسته یک به دسته دو بود، از آنجایی که این فصل پایانی، با تشریح جزئیات بیشتری ذکر شده، لذا پیشاپیش از مطول شدن آن پوزش می طلبیم.

مهمترین رخداد غیر منتظره قبل از آغاز فصل، اعلام عدم پرداخت تعهدات مالی شریک پنجاه درصدی سهام باشگاه یعنی «شرکت بین المللی توسعه گردشگری پدیده شاندیز» بود که بی شک کار را برای اداره هزینه های سرسام آور تیمداری در لیگ دسته یک آن هم برای ابومسلم خراسان با آن وضعیت مالکیت دوگانه (رسمی و ثبتی) بسیار سخت کرد. به عبارت دیگر شرکت پدیده با شانه خالی کردن از بار پرداخت تعهدات میلیاردی خود در قبال قراردادهای فوتبالی باشگاه، باشگاه ابومسلم را عملاً به زمین زد و زمینه را برای خرید یک تیم دسته اولی برای خود و حضور آن در گردونه مسابقات با اسم «پدیده شاندیز» هموار و مهیا کرد.

مصیبت بعدی برای باشگاه و تیم، ورود «اداره کل ورزش و جوانان خراسان رضوی» به بحث مالکیت تیم بود. هرچند این اداره کل ابتدا با قصد خیر و به عنوان «حَکمَ و داور» به این داستان ورود پیدا کرد تا دعوای حقوقی مالکیت میان «دکتر اسماعیل وفایی» به عنوان مالک رسمی و مهندس «محمدرضا عباسی» به عنوان مالک ثبتی را سامان دهد و نیت خیر خود را هم با واگذاری رسمی و قانونی تیم و باشگاه به دکتر وفایی در قالب صدور یک حکم رسمی از سوی «کمیسیون ماده پنج ورزش استان» در تاریخ ۹۲/۲/۲ ثابت کرد.

اما متأسفانه در ادامه کار، اداره کل مذکور، اصطلاحاً جوگیر شد و فراموش کرد که باشگاه ابومسلم از ابتدای تأسیسش یعنی ۵۰ سال پیش، اساساً یک باشگاه خصوصی بوده و نباید دولتی ها در اداره امور داخلی آن دخالت کنند و از یاد برد که در این داستان مالکیت، فقط یک حکم و داور است!